1401/08/08 11:34:42
التهاب كیسه صفرا
کیسه صفرا یک کیسه گلابی شکل است که در سطح تحتانی کبد و در قسمت بالا و راست شکم زیر لبه دنده ها قرار دارد . این کیسه توسط مجاری صفراوی از یک طرف به کبد و از طرف دیگر به ابتدای روده کوچک متصل می گردد .سنگهای صفراوی جزء بیماریهای شایع دستگاه گوارش بوده و تقریباً از هر ده نفر بزرگسال یک تا دو نفر مبتلا به سنگهای صفراوی می باشند . خانمها بیش از آقایان دچار این عارضه می شوند .
سنگ های صفراوی چند نوع بوده و به چه اشکالی هستند ؟
دو نوع اصلی سنگ های صفراوی شامل سنگ های کلسترولی (شایعترین سنگ) و سنگ های پیگمانتر (یا رنگی) می باشند . سنگهای صفراوی ممکن است خیلی کوچک و مانند شن و یا بزرگ به یک توپ گلف باشند ، تعداد آنها نیز از یکی تا صدها عدد متغییر است .
عوامل خطرساز در ایجاد سنگهای صفراوی چیست ؟
*سن بالای 40 سال *چاقی *رژیم های غذایی پرکالری و پرچربی *جنس مونث *زایمان های زیاد
*نژاد *کاهش وزن سریع *سابقه فامیلی سنگهای صفراوی *دیابت *استفاده از قرصهای ضد بارداری
*انگلهای صفراوی *کم خونی سلولهای داسی *زندگی کم تحرک
تظاهرات بالینی سنگهای صفراوی چیست ؟
در مواردی علائم خفیف و تکرار شونده وجود دارند که بصورت دردهای ناحیه فوقانی شکم ، تهوع ، استفراغ ، سوزش سردل ، تلخی دهان و ترش کردن تظاهر می نماید .در برخی موارد نیز سنگهای صفراوی با ایجاد التهاب یا عفونت در کیسه صفرا خود را با عوارض شدید نشان می دهند که عبارتست از : تب ، زردی و بی حالی و همچنین درد شدید و پیچشی شکم که بطور ناگهانی شروع می شود و ممکن است به مدت 30 دقیقه تا 5 ساعت به شدت ادامه یابد .در برخی از موارد ممکن است عوارض شدید مانند: *سیاه شدن و ترکیدن کیسه صفرا و *منتشر شدن صفرا در حفره صفراوی رخ دهد.
درمان عوارض سنگهای صفراوی به چه صورت است ؟
در صورت بروز التهاب یا عفونت در کیسه صفرا ، خارج ساختن کیسه صفرا از بدن توسط عمل جراحی باز شکم و یا جراحی بسته از طریق لاپاراسکوپ قوی توصیه می گردد . درمان دارویی و رژیم های غذایی فقط در سنگهای صفراوی داخل کیسه صفرا که بدون علامت می باشند تجویز می گردد . برای افرادی که مبتلا به سنگهای صفراوی داخل کیسه صفرا بوده و بدون علامت باشند . می توان منتظر ماند و بیمار را تحت نظر گرفت . ولی در موارد ذیل عمل جراحی توصیه می گردد:
- افرادیکه دچار عوارضی همچون التهاب و یا عفونت کیسه صفرا ، التهاب لوزالمعده و زردی بعلت وجود سنگ شده اند .
- افرادیکه بعلت دردهای شدید زندگی روزمره شان مختل شده است .
- افرادیکه بیماریهای زمینه ای دارند . مانند بیماران مبتلا به دیابت ، کاندید پیوند ، مصرف کننده کورتون و ... هستند.
- افرادیکه سنگهای ریز و فراوان دارند .
- افرادیکه در سنین پایین دچار سنگ صفراوی شده اند .
- افرادیکه مبتلا به سنگ صفراوی در داخل مجاری صفراوی هستند .
- افرادیکه سنگ صفراوی با قطر بیش از 3 سانتیمتر دارند .
- افرادیکه طبق نظر پزشک معالجشان کاندید عمل شده اند .
شایان ذکر است در صورت عدم درمان بموقع جراحی ممکن است عوارض شدید سنگهای صفراوی مانند زردی ، عفونت ، التهاب صفاق و ..... واقع شده و حتی جان بیمار به خطر بیافتد . بنابراین ارزش عمل جراحی در جلوگیری از بروز عوارض خطرناک سنگهای صفراوی می باشد.
دو روش جراحی وجود دارد که عبارتند از :
کوله سیستکتومی با روش جراحی باز شکم
کوله سیستکتومی با روش جراحی بسته (لاپارسکوپی)
دو روش جراحی فوق الذکر با بیهوشی عمومی صورت می گیرد.
روش جراحی بسته (لاپاراسکوپی) بیشتر توصیه می شود و در اغلب موارد از این روش استفاده می شود مگر آنکه مانعی برای انجام آن باشد که این بستگی به نظر جراح معالج بیمار دارد .
روش لاپارسکوپی چیست ؟
در روش لاپارسکوپی برای خارج کردن کیسه صفرا یک برش یک سانتیمتری زیر ناف و یک برش یک سانتیمتری زیر جناغ سینه و دو برش کوچک نیم سانتیمتری در طرف راست شکم داده می شود و از طریق این برشها لنز دوربین و وسایل مورد نیاز داخل شکم می گردد و از طریق تصویر منتقل شده از دوربین به مانیتور و ابزار وارد شده به شکم . جداسازی کسیه صفرا و بستن مجرای صفراوی و عروق مربوطه به آن انجام و کیسه صفرا از بستر خود روی کبد آزاد و از شکم خارج می شود .
فـواید عمل لاپارسکوپی برای خارج کردن کیسه صفرا چیست ؟
*اقامت کوتاه تر در بیمارستان * برشهای کوچک بر روی شکم *عدم وجود عوارض برشهای معمول در جراحی باز شکم
*درد کمتر پس از عمل * بازگشت سریعتر به زندگی عادی *مناسبتر بودن از نظر زیبایی جدار شکم
معایب عمل لاپارسکوپی کدامست ؟
*امکان آسیب اعضا داخل شکم بالاخص مجاور کیسه صفرا
*عدم امکان خارج ساختن کیسه صفرا با لاپارسکوپ در 5 تا 10 درصد موارد و تبدیل عمل لاپارسکوپی به عمل جراحی باز در حین عمل
آمادگی های قبل از انجام جراحی
- از 12 ساعت قبل از عمل بیمار نباید آب و غذا میل کند .
- استحمام در شب قبل از عمل و تراشیدن موهای شکم .
- در موارد اورژانس و در صورت وجود تهوع و استفراغ ممکن است برای بیماران از لوله بینی ـ معده و یا سوند ادراری استفاده شود .
- قطع داروهای خونریزی دهنده مانند آسپرین قبل از عمل به صلاحدید پزشک معالج .
- مصرف هرگونه دارو قبل از عمل باید به اطلاع جراح و متخصص بیهوشی رسانده شود .
- انجام آزمایشات روتین و تست های کبدی باید انجام شود .
- انجام مشاوره قلبی در بیماران بالای چهل سال باید انجام شود .
- قطع مصرف سیگار در بهبودی سریعتر پس از عمل کمک می کند .
مراقبت های بعد از جراحی
بعد از عمل بیمار به اطاق ریکاوری منتقل شده و چند ساعت در آنجا تحت مراقبت قرار می گیرد در صورت لزوم ممکن است بیماران بد حال را به CCU و یا ICU منتقل تا تحت مراقبت ویژه قرار گیرند .
اگر بیمار مشکل عمده قلبی ، ریوی ، عفونی و ... نداشته باشد به بخش منتقل می شود .
روز بعد از عمل بیمار راه رفته ، غذا می خورد
در بیمارستان پانسمان و مراقبت از زخم ، توسط کادر درمانی صورت می گیرد .
ممکن است درد شانه بعد از جراحی وجود داشته باشد که این امر معمولاً بعد از چند روز برطرف می شود .
استحمام بیمار روز بعد از عمل بلامانع است .
رژیم غذایی بدون چربی آزاد است .
برای بهبودی سریع ، پیشگیری از لخته شدن خون در وریدهای پا.