كتواسیدوز دیابتی

۱.نیازهای آموزشی، تشخیص­های پرستاری در كتواسیدوز دیابتی

۲.دستورالعمل و محتوای آموزشی كتواسیدوز دیابتی

ردیف	نیازها و اولویتهای آموزشی بیماران كتواسیدوز دیابتی
۱	آشنایی با علت بیماری
۲	آموزش علایم هشدار بیماری
۳	آموزش نحوه صحیح مصرف داروها و تزریق انسولین
۴	آموزش رژیم غذایی
۵	آموزش میزان فعالیت و تحرك و تأثیر آن بر سلامتی و رسیدن به وزن ایده آل
۶	آموزش كنترل قند خون در منزل
۷	ارجاع به واحد پرستاری آموزش و پیگیری بیماران

ردیف	دستورالعمل و محتوای آموزشی كتواسیدوز دیابتی
۱	تشخیص­های پرستاری در DKA
۲	احتمال الگوی تنفس ناكارآمد در ارتباط با تنفس عمیق و سریع به عنوان مكانیسم جبرانی اسیدوز متابولیك
۳	احتمال تغذیه نامتعادل در ارتباط با ناتوانی بدن در استفاده از گلوكز
۴	احتمال كمبود دانش در ارتباط با ناتوانی در كنترل قند خون و خودمراقبتی ضعیف
۵	احتمال اختلال هوشیاری ناگهانی در ارتباط با ادم مغزی، انسفالوپاتی متابولیك ، لتارژی و بی قراری
۶	احتمال كاهش برون ده قلبی در ارتباط با هیپوكالمی، هایپركالمی، آسیب میوكارد، هایپوولمی، هایپرگلایسمی، اسیدوز
۷	خطر كمبود حجم مایعات در ارتباط با استفراغ، پلی اوری، دیورز اسموتیك، تنفس كاسمال

پرستار در حین بستری بیمار كتواسیدوز دیابتی موارد زیر را به بیمار و خانواده ­اش آموزش می­دهد:

درمان كتواسیدوز دیابتی

• بستری در بیمارستان و جایگزین كردن مایعات از دست رفته و الكترولیت­هایی مانند سدیم و پتاسیم كه موجب تنظیم كاركرد سلول­ها می­شود از طریق داخل وریدی یا وصل سرم
• تزریق انسولین و شروع آنتی بیوتیك در صورت وجود عفونت

​

تغذیه در زمان بستری

• در مرحله حاد بیماری برای شما سرم وصل می­شود تا نیاز تغذیه ­ای شما را تا حدودی برآورده كند.
• پس از بهتر شدن حال عمومی با اجازه پزشك می­توانید ابتدا مایعات مصرف كنید و در صورت تحمل رژیم دیابتی را شروع كنید.
• در صورتی كه تهوع و استفراغ دارید از نوشیدن و آشامیدن خودداری نمایید و به پرستار خود اطلاع دهید.
• در صورت بی اشتهایی غذا را كم و در وعده­های غذایی بیشتر میل كنید. سعی كنید مایعات بیشتری مصرف كنید.

​

فعالیت در زمان بستری

• در مرحله شدید بیماری، استراحت كافی در بستر برای درمان كامل بیماری لازم است. برای خروج از بستر، پس از اجازه پزشك ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان كنید، در صورت نداشتن سرگیجه، تاری دید و ... با كمك تیم مراقبتی راه بروید.

​

مراقبت در زمان بستری

• در صورت بروز علائم كاهش قند خون از قبیل احساس ریزش عرق یا سرما (در لمس پوست سرد و مرطوب)، احساس ضعف و لرزش بدن، احساس گزگز در اطراف لب­ها و پاها، احساس گرسنگی، تاری دید، تغییرات عاطفی (آشفتگی یا عصبانیت)، رنگ پریدگی، بریده بریده سخن گفتن و خواب آلودگی اطلاع دهید.
• در صورت بروز علائم افزایش قند خون از قبیل اشتها و سپس كاهش اشتها، سردرد، تهوع و استفراغ، دل درد، ضعف، تاری دید، خشكی دهان، تشنگی مفرط، افزایش ادرار و خستگی مفرط، به پزشك خود اطلاع دهید.
• آزمایشاتی مانند اندازه گیری قند خون و ... به صورت مكرر برای شما انجام می­شود.
• از دستكاری سرم­ها و رابط­ه ای متصل به خود خودداری كنید.
• از مصرف خودسرانه دارو بغیر از داروهای تجویز شده بدون اجازه پزشك خودداری كنید.
• داروها طبق تجویز پزشك و در فواصل مشخص توسط پرستار به شما داده خواهد شد.

​

پرستار در زمان ترخیص بیمار كتواسیدوز دیابتی موارد زیر را به بیمار و خانواده ­اش آموزش می­دهد:

رژیم غذایی در منزل

• مصرف مواد غذایی نشاسته­ ای مانند برنج، نان، سیب زمینی و خشكبار مانند انجیر خشك،‌ توت خشك و كشمش را محدود كنید.
• دو تا سه عدد میوه، در روز مصرف كنید.
• حتی الامكان میوه ­ها را با پوست میل كنید و از مصرف آبمیوه بسته بندی شده اجتناب كنید.
• به جای 3 وعده حداقل 6 بار در روز از غذا استفاده كنید و حجم غذای مصرفی در هر وعده را كم كنید.
• مرغ و ماهی را كاملاً بدون پوست (آب پز یا كبابی) استفاده كرده و گوشت قرمز را به مقدار كم مصرف كنید.
• از مصرف مغز، دل و جگر، كله پاچه، لبنیات پر چرب، بستنی، خامه و كیك­های خامه­ ای، مربا، قند، شكر و نوشابه اجتناب كنید.

​

فعالیت در منزل

• برای پیشگیری از افت قند خون، از انجام ورزش شدید و فعالیتهای سنگین بدنی خودداری كنید. قبل از ورزش و فعالیت بدنی سنگین یك میان وعده در برنامه غذایی خود بگنجانید.
• برای تنظیم قند خون ورزش­هایی مانند پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری را طبق نظر پزشك انجام دهید.

​

مراقبت در منزل

• بهتر است مابین صبحانه، نهار و شام سه میان وعده حدود 10 صبح، 4 بعدازظهر و قبل از خواب مصرف كنید.
• در صورتی كه انسولین رگولار (شفاف) مصرف می­كنید 3 ساعت پس از تزریق انسولین احتمال افت قند خون خواهید داشت.
• در صورتی كه انسولین ان. پی. اچ (شیری) مصرف می­كنید عصرها و یا قبل از شام احتمالاً افت قند خون خواهید داشت.
• همیشه كارت دیابت خود را به همراه داشته باشید تا هنگام بروز مشكل، اطرافیان شما بتوانند عكس العمل صحیحی داشته باشند.
• تزریق انسولین در ناحیه شكم را با زاویه 90 درجه یا مستقیم،‌ در ناحیه بازو و ران، سرنگ را با زاویه 45 درجه یا مایل بگیرید.
• تزریق انسولین را به صورت چرخشی انجام داده و فاصله هر تزریق با تزریق بعدی را 2 سانتیمتر در نظر بگیرید.
• انسولین را طبق دستور پزشك و در ساعت­های مشخص مصرف نمایید.

​

زمان مراجعه بعدی

• در صورت بروز علائم عفونت مانند تب، ضعف و ... به پزشك مراجعه كنید.
• در صورت فراموش كردن دوز انسولین و یا دیابت غیر وابسته به انسولین و داشتن علائم از قبیل پوست گرم و خشك، گرسنگی، هوا، بوی شیرین و یا بوی میوه در تنفس كه توسط خانواده تشخیص داده می­شود، احساس گیجی و عدم آگاهی به اطراف، سریعاً به اوژانس مراجعه و یا با 115 تماس بگیرید.
• به طور مرتب و منظم جهت ادامه درمان به پزشك مراجعه كنید.

​

ضعف و بیحالی

پرستار در زمان ترخیص بیمار دچار ضعف و بیحالی موارد زیر را به بیمار و خانواده ­اش آموزش می­دهد:

علایم خطر و زمان مراجعه بعدی

• در صورت تشدید ضعف و بیحالی تب و لرز افت فشار خون و سرگیجه تپش قلب درد قفسه سینه و تنگی نفس بلافاصله به بیمارستان نزدیكترین مركز درمانی مراجعه كنید.
• مراجعه بعدی به پزشك را با بیمار و خانواده وی هماهنگ نمایید.

​

دارو در منزل:

• داروهای خود را به طور منظم مصرف نمایید و از قطع خودسرانه داروها خودداری كنید.
• آموزش نوع دارو و كاربرد و زمان مصرف داروها انجام شود.

​

پیگیری آزمایشات:

• جهت دریافت جواب نمونه آزمایش یا پاتولوژی به آزمایشگاه مراجعه كرده و جواب را حتماً به رویت پزشك برسانید.
• شماره قبض آزمایش تحویل بیمار شود.
• در صورتیكه نیاز است به بیمار توضیح داده شود از آزمایشات، نوار قلبها، اكو، سونوگرافی، ریپورتها و ... كپی تهیه نماید.

​

رژیم غذایی در منزل:

• مصرف میوه ­های قرمز رنگ، مصرف شیر قبل از خواب، مصرف مركبات از جمله لیمو و پرتقال برای شما مفید می­باشد.
• صبحانه را كامل بخورید مصرف میوه و سبزیجات فراوان انواع مغزها و روغنهای گیاهی را در برنامه روزانه خود داشته باشید.
• مصرف 6 تا 8 لیوان مایعات در شبانه روز در صورتیكه محدودیت پزشكی ندارید.

​

فعالیت در منزل:

• انجام فعالیت­های ورزشی سبك و منظم مانند پیاده روی را در برنامه خود قرار دهید.
• نظافت فردی رعایت شود. بعد از رفتن به سرویس بهداشتی دستها با آب و صابون شستشو داده شود.
• سعی كنید شاد بوده و از استرس و اضطراب دوری كنید.