پوكي استخوان

پوكي استخوان  يا استئوپروز به انگليسي (Osteoporosis): طبق تعريف انجمن ملي بهداشت (هئيت ايجاد اتفاق نظر براي پيشگيري از پوکی استخوان)، يك اختلال اسكلتي كه بيشتر در دوران سالمندی بروز مي كند و ويژگي بارز آن كاهش استحكام استخوان بوده و فرد را در معرض خطر شكستگي قرار مي دهد.

به عبارت ديگر: پوكي استخوان متخلخل شدن يا كاهش وزن استخوان كه در متابوليسم استخوان در مردان و زنان ميانسال و سالمند اتفاق مي افتد به علت عدم توانايي ياخته‌هاي استخوان ساز (استئوپلاستها) در تشكيل محل استخوان، استخوان نازك و اسفنجي ميشود اين اختلال ممكن است به دلايل: كمبود كلسيم و يا پروتئين در جيره ي غذايي، كاهش جذب كلسيم يا يك اختلال هوروموني ايجاد مي شود.

علايم

بر خلاف بسياري از بيماري هاي مزمن، كه علائم و نشانه هاي متعددي دارند، پوكي استخوان يك بيماري خاموش و بدون علامت است تا زماني كه يك شكستگي ايجاد شود. كه بيشترين شكستگي در مهره ها، و لگن و در ساير استخوان ها بروز پيدا مي كند. شكستگي هاي ناشي از استئوپروز، شكستگي هايي هستند كه به طور معمول در آن موقعيت ها در افراد سالم شكستگي استخوان رخ نمي دهد. كه اين شكستگي ها به عنوان شكستگي ناشي از شكنندگي در نظر گرفته مي شوند.

شكستگي هاي لگن پس از سقوط رخ مي دهند، اما دو سوم شكستگي هاي مهره اي به صورت خاموش بوده و حتی احتمال دارد با يك فشار مختصر مانند بلند كردن يك جسم، عطسه كردن و خم شدن رخ بدهند.

تشخيص

تشخيص پوكي استخوان معمولا به دنبال يك شكستگي باليني حاد با انجام آزمايش سنجش تراكم استخوان مسجل مي شود.

راديوگرافي‌ها مي‌توانند شكستگي فشاري مهره‌ها را نشان دهند. ولي شواهد پرتونگاري كاهش توده استخواني تا هنگامي كه 30% از توده استخوان تحليل نرفته، ايجاد نمي شود. عكس هاي پرتونگاري شاخص خوبي براي تشخيص پوكي استخوان نيستند زيرا نفوذ كم يا بيش از حد اشعه در فيلم عكاسي روي كيفيت آن تاثير مي گذارد، از اين رو راديوگرافي ها راهنماهاي خوبي براي پي بردن به پوكي استخوان نيستند و غالبا تشخيص تراكم بر اساس سنجش تراكم مواد معدني استخوان مسجل مي گردد.

درمان

•  بيس فسفونات‌ها
• دنوزوماب
• آگونيست – آنتاگونيست هاي استروژن
• هورمون درماني جايگزين (HRT)
• كلسي تونين
• هورمون پاراتيروئيد
• درمان هاي تحقیقاتی در دست بررسی
• جراحي ترميمي مهره ها (كيفوپلاستي)

به تازگي محققان سوئدي دريافتند كه هورمون رشد قادر است اثرات ناشي از پوكي استخوان را در زنان پس از يائسگي كاهش دهد. اين تحقيقات كه به مدت 10 سال به طول انجاميد نشان مي دهد كه استفاده از هورمون رشد در اوايل يائسگي ممکن است علايم پوكي استخوان را كاهش دهد و از شكستگي استخوان جلوگيري كند.

 

واحد ارتقاء سلامت و آموزش به بيمار