نارسایی مزمن كلیه

در پزشكی به شرایطی كه در آن كلیه نتواند به طور بایسته عمل كند گفته می­شود و به معنی كاهش شدید عملكرد كلیه است. كلیه نقش مهمی در دفع مواد زائد و تعادل آب و الكترولیت ها در بدن دارد. نارسایی كلیوی به دو نوع مزمن و حاد تقسیم می­گردد. هر یك از این دو نوع خود می­تواند در نتیجه شمار زیادی از دیگر معضلات بدنی پدید آمده باشد. در مراحل انتهایی درمان نگهدارنده، دیالیز صفاقی یا عروقی و پیوند كلیه است.

 

راه های تشخیص:

بیماری مزمن كلیوی باعث تخریب كلیه­ ها می­شود. كه پیشرونده و برگشت ­ناپذیر است. كلیه­ ها به حفظ تعادل مواد معدنی و الكترولیت­ هایی مانند كلسیم، سدیم و پتاسیم كمك می­كند، نقش مهمی در تولید سلول ­های قرمز خون بازی می­كنند و اسید و باز خون را متعادل می­كند. پس اگر كلیه­ ها آسیب ببینند نمی­توانند وظیفه خود را بخوبی انجام دهند.

علائم نارسایی مزمن كلیه

•  دستگاه قلب و عروق: تنگی نفس،‌ فشار خون بالا و بیماری قلبی زودرس
•  دستگاه استخوانی ـ عضلانی: ضعف عضلانی، دردهای استخوانی و ایجاد نقرس
•  دستگاه عصبی: گزگز و مورمور دستها و پاها، بی خوابی، بی حالی، حملات تشنج و اختلال هوشیاری
•  دستگاه گوارش: بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، بوی بد دهان و خونریزی گوارشی
• دستگاه خون­ساز: كم خونی، خونریزی و ضعف سیستم ایمنی بدن
• دستگاه غدد داخلی: پر كاری غده پاراتیروئید، قطع قاعدگی، ناتوانی جنسی، ناباروری و زیاد شدن چربی های خون
• دستگاه تنفس: تنگی نفس و احتقان ریوی
• پوست: خارش و رنگ پریدگی

 

 عوارض بیماری كلیوی عبارت است از:

• احتباس مایعات كه می­تواند منتهی به تورم در بازوها و پاها، فشار خون بالا یا احتباس آب در ریه ­ها شود.
• افزایش ناگهانی سطح پتاسیم در خون، كه می­تواند منتهی به آسیب عملكرد قلب شود.
• آنمی.
• كاهش میل جنسی یا ناتوانی جنسی.
• آسیب به سیستم اعصاب مركزی، كه می­تواند منجر به اشكال در تمركز، تغییرات شخصیتی یا تشنج شود.
• كاهش پاسخ ایمنی بدن كه فرد را مستعد عفونت می­سازد.
• پریكاردیت (التهاب غشاء كیسه مانندی كه قلب را می­پوشاند.)
• عوارض بارداری كه حامل خطراتی برای مادر و جنین در حال رشد می­باشد.
• آسیب جبران­ ناپذیر به كلیه ­ها، كه نهایتاً برای بقا به دیالیز یا پیوند كلیه نیاز می­شود.

 

 درمان نارسایی كلیه

با خرابی كلیه­ ها، خون دیگر تصفیه نمی­شود. مواد زائد و مایعات اضافی در بدن ساخته شده ولی دفع نمی­شوند، و مواد شیمیایی از تعادل خارج می­شود. این مسئله می­تواند به بیماری و حتی مرگ منجر شود. گرچه نارسایی كلیوی درمان ندارد، اما برخی درمان­های خاص می­تواند به حفظ بدن در شرایط قابل قبول كمك كند.

 

دیالیز

دیالیز درمانی برای تصفیه خون است. دو نوع دیالیز وجود دارد:

همودیالیز: تصفیه خون با استفاده از یك ماشین تصفیه، در این روش بیمار متصل به یك ماشین شده و خون بدن وی در آن ماشین می­چرخد، و پس از تمیز شدن مجدد به بدن خودش باز می­گردد.

دیالیز صفاقی: استفاده از پرده­های طبیعی دور احشای شكم خود بیمار، مایعی تزریق شده به داخل شكم به همراه پرده­های صفاق مسئولیت تمیز كردن خون بیمار را بر عهده می­گیرند.

 

 نكات ویژه در خصوص رژیم غذایی مبتلایان به بیماریهای مزمن كلیه

•  به دلیل كم اشتهایی مبتلایان بهتر است تعداد وعده­ های غذای مصرفی روزانه افزایش و حجم هر وعده كاسته شود.
• به دلیل محدودیت­ های غذایی مصرف ویتامین­ ها و املاح معدنی تحت نظر پزشك معالج انجام شود.
•  محدود كردن مصرف نمك و همچنین اجتناب از مصرف غذاهای پرنمك مثل خیار شور، رب گوجه فرنگی، دوغ شور، انواع سس­های آماده و ...
•  با توجه به میزان بالای پتاسیم سیب زمینی، قبل از مصرف پوست آن گرفته و به مدت دو ساعت در آب خیسانده شود.
• محدود كردن مصرف حبوبات به علت بالا بودن پتاسیم آنها.
• گوشت مصرفی باید كاملاً صاف و بدون چربی باشند. ماهی و مرغ نیز بدون پوست مصرف گردد.
• در صورت مصرف پنیر با قرار دادن آن تا چند ساعت در آب تا نمك آن باید گرفته شود.
• شیر و ماست مصرفی باید كم چرب باشد.
• روغن مصرفی باید حتماً از نوع نباتی مایع باشد. جهت سرخ كردن هم از روغن مخصوص استفاده گردد.
• كنترل مصرف سبزی­ ها و میوه ­ها به علت میزان بالای پتاسیم آنها.