سرطان معده

سرطان معده دومین علت مرگ ناشی از سرطانها می­باشد كه سالیانه جان یك میلیون نفر را در سراسر جهان می­گیرد و در افراد بالای 40 سال شایع­تر است. همچنین شیوع آن در مردان 2 برابر زنان می­باشد. مهمترین علت مرگ و میر ناشی از سرطان معده این است كه اغلب دیر تشخیص داده می­شود.

علائم:

احساس ناراحتی در نواحی میانی و بالایی شكم، مدفوع سیاه و قیری، استفراغ خونی،‌ استفراغ پس از صرف غذا، كاهش وزن،‌ كم خونی و احساس نفخ پس از صرف غذا از نشانه­های سرطان معده است. البته برخلاف مری بیشتر تومورهای معده خوش خیم هستند و احتمال بدخیم شدن این تومورها كم است.

 

عوامل خطرزا در ایجاد سرطان معده چیست؟

* غذاهای دودی و نمك سود شده (ماهی دودی، ماهی شور، غذاهایی كه برای نگهداریشان، آنها را دودی یا نمك سود می­كنند)

* افزایش مصرف غذاهای سرخ كردنی

* استفاده از مواد غذایی حاوی نیتریت (نیتریت یك ماده نگه دارنده است كه در تهیه فست فودها مثل سوسیس و كالباس استفاده می­شود)

* رژیمی كه میوه و سبزیجات در آن كم باشد.

* خوردن آجیل و حبوبات مانده و نان ­های كپك زده

* سابقه خانوادگی سرطان معده (مادر، پدر،‌ خواهر، برادر)

* عفونت هلیكوباكترپیلوری (نوعی باكتری است كه می­تواند در معده زنده بماند و رشد كند. این باكتری می­تواند سبب عفونت، زخم و التهاب معده در انسان گردد از فرد مبتلا به دیگران قابل انتقال است. این میكروب ارتباط نزدیكی با بهداشت مواد غذایی دارد. بنابراین غذاهایی كه بیرون از یخچال نگه داری می­شوند را مصرف نكنید)

* التهاب طولانی مدت معده (گاستریت)

* كم خونی شدید (فقر ویتامین ب 12)

* سیگار كشیدن

* گروه خونی A (این بیماری در افراد با گروه خونی A شایع­تر است)

* مصرف دراز مدت داروهایی مثل سایمتیدین و رانیتیدین كه ترشح اسید معده را كم می­كنند.

 

علائم و نشانه­ های سرطان معده:

* مرحله اولیه: سوء هاضمه و ناراحتی معده، احساس نفخ و باد كردن بعد از غذا خوردن، تهوع خفیف، كاهش اشتها، سوزش سردل

* مرحله پیشرفته: خون در مدفوع، استفراغ، كاهش وزن بدون علت قابل توجیه، درد معده، زردی، تجمع آب داخل شكم (آسیت)، اختلال بلع (دیسفاژی)

 

 درمان:

* جراحی: جراحی رایج­ترین درمان برای همه مراحل سرطان معده بوده، به صورت برداشت نسبی یا كامل معده انجام می­شود.

* سایر درمان­ها: شیمی درمانی، اشعه درمانی، شیمی اشعه درمانی، درمان بیولوژیك

 

مشكلات شایع پس از عمل:

1. سندروم دامپینگ: در بیماران جراحی شده به دلیل حذف معده اكثر بیماران در ابتدا، 20 دقیقه تا 2 ساعت پس از صرف غذا احساس ناخوشایندی را تجربه می­كنند كه به صورت نفخ، گرفتگی و درد شكم و اسهال به همراه ضعف و تعریق و تپش قلب می­باشد (با آن سندروم دامپینگ گفته می­شود) كه معمولاً به تدریج و با رعایت نكات زیر برطرف می­شود:

* در طی روز 7-6 وعده غذا در حجم كم مصرف كنید. صبحانه، میان معده، ناهار، میان وعده، عصرانه، شام.

* غذا را آهسته خورده و به خوبی بجوید.

* از مواد غذایی با پروتئین بالا (تخم مرغ، گوشت، مرغ، ماهی، حبوبات، پنیر) و چربی متوسط استفاده كنید.

* غذاهای پر فیبر بخورید: نان گندم، ماكارونی سبوس دار، میوه و سبزی تازه، انواع لوبیا، غلات سبوس دار

* اگر در زمان مصرف غذاهای خیلی شیرین (انواع شیرینی­ها، آبنبات، شكلات، آبمیوه، ژله، شربت) دچار تهوع، استفراغ و یا اسهال می­شوید، از خوردن این مواد خودداری كرده و یا خوردن آنها را محدود كنید. در زمان غذا خوردن، آب و یا مایعات نخورید و خوردن آنرا تا یك ساعت بعد غذا عقب بیندازید.

* در حین غذا خوردن صاف بنشینید و بعد از هر وعده غذایی حداقل 2 ساعت در وضعیت نشسته قرار گیرید.

2. سوء هضم چربی : كه به صورت وجود چربی در مدفوع خود را نشان  می­دهد.

راه حل: رعایت رژیم كم چرب، مصرف ویتامین­های محلول در چربی (ویتامین آ، دی، ای،‌ كا)

3. عدم تحمل لاكتوز: علائم آن به صورت گرفتگی و درد شكم، آروق، اسهال، نفخ می­باشد.

راه حل: از شیر كم لاكتوز و شیر سویا استفاده كنید.

4. كم خونی: به دنبال این عمل كمبود ویتامین ب 12 و فقر آهن رخ می­دهد.

راه حل: طبق دستور پزشك معالج آمپول یا قرص ویتامین ب 12 مصرف كنید.

* حدود 6-4 ماه باید درمان با آهن خوراكی انجام شود.

* قرص­ های حاوی آهن و غذاهای حاوی آهن را برای جذب بهتر همراه ویتامین سی (مركبات، گوجه فرنگی و ...) مصرف كنید و یك ساعت قبل و بعد از خوردن مواد حاوی آهن از مصرف چای و قهوه خودداری كنید.

5. كمبود كلسیم

* مراقب پوكی استخوان باشید.

  

پیشگیری:

• حفظ وزن مناسب با انجام فعالیت فیزیكی حداقل سی دقیقه در 5 روز هفته
• نكشیدن سیگار
• استفاده از حداقل 5 وعده سبزیجات و  میوه­های مختلف در روز
• محدودیت مصرف گوشت قرمز یا گوشت­های فرآوری شده و استفاده از غلات كامل
• عدم مصرف الكل
• محدودیت مصرف غذاهای نمك سود و دودی شده و فست فودها